Cicade
Kri kri …, het geluid van de cicade, een kever.
Sommige cicadesoorten in Amerika leven dertien tot zeventien jaar onder de grond en komen dan pas naar boven om te verpoppen. Hier, in dit aangrijpende prentenboek van de meesterverteller/-schilder Shaun Tan, is die cicade een groene kever in maatpak met das die al die tijd – zeventien jaar lang – werkt in een kantoor. Hij is het enige groene lichtpuntje in een door en door grijze wereld. Heel die tijd tikt hij data in, foutloos, dag na dag. Wat de mens laat liggen werkt hij af. Trouw en gedisciplineerd. Als hij na zeventien jaar het bedrijf moet verlaten, zonder feest of handdruk, zit er maar één oplossing op: Tijd voor tot ziens…
Tan schildert en schrijft hier een fabel die diepe indruk maakt. Pijnlijk herkenbaar en loeihard. De sobere opbouw van het verhaal leidt naar een haast magische climax die je verbluft. Zo knap, zo origineel, zo gedurfd.
Elk paginagroot schilderij getuigt van technisch vakmanschap gemengd met een waarachtige ziel. De dominantie van de immer grijze wereld, de onpersoonlijke hokjes waarin gewerkt moet worden, de klok op 5 voor 12, de hulpeloze pootjes van de cicade, zijn kleine gestalte in de grote mensenwereld, de details van de onverschillige mensenfiguren, en ga zo maar door. Soberheid en eenvoud sieren het geheel waarin geen enkel detail toevallig is. Ook de opbouw naar het verrassende einde is magistraal. De klim naar boven, het wachten op de dakrand en dan die metamorfose in fel oranjerood verdeeld over verschillende prenten, groots en bevrijdend!
Tegelijkertijd is de taal misleidend eenvoudig. In een al even magistrale vertaling van Bart Moeyaert zijn de woorden gewikt en gewogen. Geen woord te veel. Eerder te weinig, maar die hiaten maken de tekst kwetsbaar en emotioneel geladen.
“Cicade werkt in groot gebouw. Tikt data in. Zeventien jaar. Nooit dag ziek. Nooit fout. Kri kri.”
Het steeds terugkerende “Kri kri” snijdt door merg en been.
Ook de gehele vormgeving van dit boek is doordacht en getuigt van een grote vakkundigheid. De schutbladeren voor- en achteraan die mee het verhaal vorm geven, de titel op de openingspagina, de luchtigheid van de tekstblokken op de grote witte achtergronden, dit alles en nog zoveel meer details geven het geheel zijn meer dan verdiende uitzicht. Achteraan laat de auteur, schijnbaar achteloos, nog een haiku achter van de Japanse meester-dichter Matsuo Bashō in een vertaling van Jos Vos. Dit stukje tekst stemt tot nadenken en zet het ganse verhaal in een bijzonder perspectief.
Zonder twijfel een absolute aanrader voor jong en minder jong die voor vele interpretaties vatbaar is en dus keer op keer zal verbazen en imponeren.
Eric Vanthillo - november 2019
Auteur
Shaun Tan
Illustrator
Shaun Tan
Uitgeverij
Querido
Jaartal
2019
ISBN
9789021415734
Aantal pagina's
32
Prijs
€16,99
Vertaald uit
Engels
Originele titel
Cicada
Vertaler(s)
Bart Moeyaert